Kế Toán, Kiểm Toán Và Thuế: Nền Tảng Vững Chắc Cho Sinh Viên Mới Ra Trường

Trong các buổi phỏng vấn tuyển dụng, một câu hỏi thường được đặt ra cho sinh viên ngành kiểm toán: "Nếu trong quá trình thực tập kiểm toán, công ty yêu cầu bạn luân chuyển job kế toán, thuế, bạn có cảm thấy thoải mái với sự luân chuyển này không? Liệu nó có mang lại lợi ích ngắn hạn và dài hạn cho sự nghiệp kiểm toán của bạn?".

Nhiều bạn sinh viên trả lời một cách thẳng thắn: "Là một sinh viên kiểm toán chân chính, em không cảm thấy vui vẻ với điều đó, dù em hiểu rằng các công việc này có thể bổ trợ lẫn nhau. Chuyên ngành kiểm toán chỉ nên tập trung vào kiểm toán mà thôi". Đây là quan điểm phổ biến của một số sinh viên kiểm toán mà tôi gặp trong kỳ tuyển dụng gần đây. Thú thực, cách đây khoảng 20 năm, khi mới ra trường, tôi cũng từng nghĩ như vậy.

Tuy nhiên, sau nhiều năm kinh nghiệm trong nghề, tôi nhận ra rằng thực tế đã thay đổi rất nhiều. Để thành công, sinh viên cần nhìn nhận rộng hơn về mối liên hệ giữa kế toán, kiểm toán và thuế. Dưới đây là một số lý do chính:

1. Nhu cầu thị trường cao hơn đối với kế toán và thuế: Theo Hội Kiểm toán viên hành nghề Việt Nam (VACPA) năm 2025, số lượng doanh nghiệp kiểm toán độc lập ở Việt Nam là 221, tăng nhẹ so với thập kỷ trước, trong khi nhu cầu kế toán tổng quát chiếm hơn 90% các vị trí tuyển dụng tại doanh nghiệp Việt Nam (dữ liệu từ Navigos Group và các báo cáo thị trường lao động 2024-2025). Ngược lại, nhu cầu về chuyên viên kế toán và thuế luôn ở mức cao, đặc biệt trong bối cảnh doanh nghiệp phải tuân thủ các quy định ngày càng phức tạp.
2. Cơ hội thực tế ở các công ty địa phương nhỏ: Không giống như các "Big Four" (công ty kiểm toán lớn), ở các công ty kiểm toán địa phương, bạn khó có thể "ngày đêm đắm chìm" trong công việc kiểm toán thuần túy suốt năm. Khách hàng thường nhỏ hơn, và doanh nghiệp luôn tối ưu chi phí tuân thủ, đòi hỏi nhân viên phải đa năng.
3. Yêu cầu chuyên môn toàn diện để cạnh tranh: Không có "bệ phóng" từ thương hiệu lớn, bạn cần trang bị kiến thức sâu rộng để đưa ra các khuyến nghị giá trị. Việc am hiểu kế toán và thuế sẽ giúp bạn nổi bật, tạo lợi thế cạnh tranh trong môi trường làm việc, đặc biệt trong kỷ nguyên số hóa.
4. Quy trình thăng tiến và cơ hội dài hạn: Ngành kiểm toán thường theo mô hình kim tự tháp – càng lên cao, cơ hội càng hẹp. Nếu chỉ "ôm khư khư" bằng cấp kiểm toán, bạn có thể bị "vắt kiệt" ở tuổi trẻ và gặp khó khăn khi nhảy việc sau vài năm. Ngược lại, đa dạng hóa chuyên môn sẽ mở ra nhiều cánh cửa, giúp bạn duy trì sự nghiệp bền vững. Trong kỷ nguyên số, kỹ năng kết hợp kế toán với dữ liệu lớn (big data) và AI sẽ giúp bạn cạnh tranh hơn, đặc biệt khi nhu cầu nhân sự kế toán cao cấp đang tăng do Việt Nam hội nhập quốc tế.

Có đam mê với nghề là điều tuyệt vời, nhưng sinh viên cần kết hợp với góc nhìn thực tế ngay từ ghế nhà trường. Hãy đặt mình vào nhu cầu xã hội hiện tại và môi trường làm việc xung quanh, để tránh tình trạng "trái ngành, trái nghề" sau khi tốt nghiệp.

Mở Rộng Góc Nhìn Về Cơ Hội Việc Làm

Để hỗ trợ điều này, các trường đại học đào tạo ngành kế toán - kiểm toán nên bổ sung thêm thực hành bên cạnh lý thuyết hoặc định hướng dẫn dắt giúp sinh viên tự tìm đường học hỏi khi đi học có rất nhiều thời gian để ra trường đạt được các kỹ năng thiết thực như:

• Thành thạo kế toán trên các phần mềm phổ biến (ví dụ: Misa, Fast), có khả năng quản lý kế toán giả định cho một công ty hoàn chỉnh.
• Nắm vững kê khai các loại thuế GTGT, TNDN, TNCN, và thực hành kê khai thuế giả định cho doanh nghiệp.
• Thành thạo chuyển đổi báo cáo tài chính từ VAS sang IFRS giả định cho một công ty hoàn chỉnh.
• Hiểu rõ quy trình vận hành cơ bản của doanh nghiệp (như chuỗi cung ứng, quản lý nhân sự).
• Thực hành kiểm toán các chu trình cơ bản một cách thành thạo.
• Sử dụng AI để tối ưu hóa các khâu phân tích lặp lại.
• Tích hợp đào tạo về công nghệ số, như sử dụng phần mềm ERP (Enterprise Resource Planning) hoặc công cụ AI để tự động hóa báo cáo tài chính, giúp sinh viên thích ứng với xu hướng 'kế toán 4.0'.

Với nền tảng vững chắc như vậy, sinh viên mới ra trường có thể tạo giá trị ngay lập tức, hưởng mức thu nhập cao hơn, đủ để đối phó với lạm phát hiện nay, thời đại VUCA/BANI. Các trường đại học, doanh nghiệp và sinh viên cần hợp tác để xây dựng nguồn nhân lực chất lượng cao, góp phần phát triển kinh tế Việt Nam bền vững, tuần hoàn.

DAIHA NEWS